Öz eleştirinin  geliştiriciliğine inanan insan, “ben kimim, fonksiyonum nedir? Nereden geldim, nereye gidiyorum. Anlam olarak neyi ifade ediyorum. Varoluşumun gerekliliği nedir?” gibi soruları kendisine peşinen sormalı.  Kendisini  yapıcı ve yönlendirici bir eleştiri yapma  yönünde konumlandırmalıdır.  Karşıdakini mahkum etmekten ziyade,  yine insanın kendisini eleştiri tutsaklığından  korumasıdır. Eleştiri silahı ile karşıyı  mahkum etmek  dünyanın en kolay işi olsa gerek. Öz eleştiri  cesaretini kendisinde görmeyen insan,  eleştirinin alaycı zavallılığına sığınarak muhatabını itibarsızlaştırıp kendisini akladığını zanneder. Tutarsız eleştirinin sonucu, düşünsel zayıflığa dayalı, sorunun kaynağının ne olduğunu bilmeden anlamadan sorunu hafife alma ve yok saymadır. Eleştiri  düşünsel tembelliğe yol açtığı gibi karşıyı absürtleştirme, aptallaştırma ve tembelliğe mahkum etmektir.

Eleştiri sahipleri kötü bir dünyanın devamına talip olanlardır.  İlkesel   öz eleştiri  sahipleri ise  iyi bir dünya mirası bırakma davasında olanlardır. Öz eleştiri   soruna çözümler üretmeye  çalışırken eleştiri, sorunu büyütme ve derinleştirme çabası  gütmektedir. İnsanın olgunlaşma yolunda dürüstçe kendisini muhasebe ederek hesap verebilirlik durumuna gelmesidir. Dışarının yerli yersiz sorgulamasından ziyade içerinin dışarıya fırsat vermeden kendisini  sorgulamasıdır. İnsan kendinde olan kusurları görmedikçe kusurlarla ilgili sürekli bir başkasını veya başkalarını suçlar. Dolayısıyla kusurların tamamını başkalarına yüklemek kendimizi kandırmaktan başka bir işe yaramayacaktır.

Bugün herkesin  konuştuğu, dertlendiği fakat çare olma konusunda yetersiz kaldığı sorunlarla ilgili isabetli  ve haklı  öz eleştiriler yapmamız gerekmektedir. Belki bu öz eleştiriler ile kazanacağımız bilinç sayesinde aynı hatalara düşmekten kurtulmuş oluruz. Öz eleştiri kişinin kendisi hakkındaki sorularına, duygularına ve anlayışına dayanan ve kişiyi dinamik ve canlı tutan bir yapıya büründürür. İnsanın kendi göbek  bağını kendi kesen, yolunu cesaretle ve özgüvenle kendisi çizenlerin öze dönüşleridir.