Yemek yeme sadece fizyolojik ihtiyaçtan kaynaklı ya da alışkanlık haline getirilen bir dürtü değil aynı zamanda sosyal ve psikolojik etkileri de olan bir davranış olarak değerlendirilmelidir. Çevresel ve psikolojik birçok faktörden etkilenen bu davranış yaşanan duygu ve duruma göre enerji alımını, seçilen besinlerin çeşitleri ve miktarları ile ne zaman ve nerede yenileceğini, yemek yemeyi başlatma ve durdurma kararını etkilemektedir. Besinler ve beslenmenin duygu durumu ve davranışları etkilediği hem fiziksel hem de duygusal iyilik haline katkıda bulunmaktadır.
Aynı zamanda, duygu durumu da bireyin ne tür besinleri tüketeceği yönündeki seçimlerini ve kararlarını etkilemektedir. Duygusal yeme; açlık hissi, yemek yeme zamanı veya sosyal gereklilik sebebiyle değil, bazı kişilerin stres, kaygı, öfke ve aynı zamanda depresif duygu durum gibi olumsuz duygularla başa çıkabilmek için yemek yemeleri olarak tanımlanır. Kişiler, bu durumda yiyeceğe besin olma özelliğinin ötesinde bir arkadaş, bir refakatçi, sıkıntıdan koruyan ve stresten uzaklaştıran bir anlam yüklediğinde obezite sorunu ile karşı karşıya kalmaktadırlar. Yemek yemenin bir kurtarıcı olarak kullanılması birçok hastalığa sebep olabilmektedir.
Stres durumunda, bireyin hızla rahatlamasını sağlayacak yiyecekler aradığı doğrudur. Ancak bunun bir kısır döngüye yol açabileceği, yani; karbonhidrat değeri yüksek besinlerin kan şekerinde adrenalin ya da genellikle ‘stres hormonu’ olarak adlandırılan epinefrinde düşüş veya yükselişlere neden olabileceği unutulmamalıdır. Buna göre, yüksek oranlarda rafine karbonhidrat ve şeker tüketimi stres yanıtını kötüleştirebilir.
Duygusal Yeme Davranışımı Nasıl Değiştirebilirim?
Son yıllarda sıkça kullanılan bilinçli farkındalık (mindfulness) kavramı; bireyin kendi duygularını, düşüncelerini, bedensel duyumlarını ve çevresinde olan biteni şu an da fark etmesi, yargılamadan, kabul ederek temas halinde olmasıdır.
Farkındalıkla beslenme; besinlere beş duyuyla temas etme, sadece yemeğe odaklanarak yavaş bir şekilde yeme, yemeğin tadını fark etme, açlık sinyallerini fark etme, yemeğin tabağa gelene kadarki öyküsünü düşünme gibi alıştırmalardan oluşmaktadır.
İyi hissetmek için kafein içeren içecekler, yağlı ve yüksek kalorili gıdalar yerine triptofandan zengin besinler, bol sebze ve meyve ile renkli tabaklar tercih edilmelidir!
