SEPTİK ŞOK NE DEMEK?
Septik şok nedir sorusu son dönemde sıkça soruluyor. Sepsis, vücudun bir enfeksiyona karşı verdiği tepkinin neden olduğu, bazı vakalarda potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir duruma verilen isimdir.
Bağışıklık sistemi normalde vücutta görülen bir enfeksiyonla savaşmak için kan dolaşım sistemine çeşitli kimyasal maddeleri salar. Sepsis, vücudun bu kimyasal maddelere karşı tepkisi dengesiz olduğunda ve birden fazla organ sistemine zarar verebilecek değişiklikler tetiklendiğinde ortaya çıkar.
Devam eden sepsis daha ağırlaşarak septik şoka ilerlerse, bireyin tansiyonu, yani kan basıncı önemli ölçüde düşer. Bu da bireyin ölümüne yol açabilir. Septik şok ne kadar sürer sorusunun cevabı ise kişiden kişiye değişir.
SEPSİS KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Sepsis enfeksiyondan kaynaklandığı için hemen herkesin başına gelebilir. Ancak sepsis en yaygın olarak hamile kadınlarda, yaşlı yetişkinlerde, 1 yaşından küçük çocuklarda, bağışıklık sistemi zayıflamış bireylerde, diyabet, böbrek veya akciğer hastalığı veya kanser gibi kronik rahatsızlıkları olan bireylerde görülür ve bu bireylerde en ağır septik şoka ilerleme riskini taşır.
Sepsisin tedavisi antibiyotiklerle ve intravenöz yani damar içinden verilen sıvı desteği ile gerçekleştirilir ve erken tedavi bireyin hayatta kalma şansını artırır.
SEPSİS BELİRTİLERİ NELERDİR?
Geçirilen ağır enfeksiyonlarda sepsisin belirtileri çok net olmayabilir. Bu nedenle sepsisin enfeksiyona bağlı olarak görülen farklı semptomlarla karıştırılabilmesi mümkündür. Tanısı konulmuş veya konulmamış her türlü enfeksiyon, sepsis tablosunun gelişimi için olasılık arz eder. Sepsis, ağır sepsis ve septik şok şeklinde üç farklı aşaması olan sepsisin en yaygın görülen belirtileri şunlardır:
Ateşin 38 derecenin üzerinde seyretmesi
Kalp atış hızının dakikada 90 atışın üzerinde olması
Solunum hızının dakikada 20 soluğun üzerinde olması
Üşüme, ürperme ve titreme
Nefes darlığı
Yukarıdaki belirtilerin görülmesi durumunda vücudunda herhangi bir enfeksiyonu veya enfeksiyon şüphesi bulunan hastalar mutlaka hastanelerin acil kliniklerine başvurmalıdır. Sepsisin kontrol altına alınmaması ile ikinci aşama olan ağır sepsis tablosu gelişir. Bununla birlikte görülen yaygın belirtiler şunlardır:
İdrara çıkışın azalması, idrar yaparken yanma ve acı hissetme
Solgun renkli, rengi değişmiş veya beneklenmiş cilt görünümü
Zihin bulanıklığı ve bilişsel fonksiyonlarda azalma
Kandaki trombosit seviyelerinde düşüklük
Solunum fonksiyonlarının bozulması ve nefes darlığı
Kalp ritminin bozulması
Vücut ısısının düşmesi (hipotermi)
Aşırı kilo kaybı
Sepsisin en son aşaması olan septik şok durumunda ise yukarıdaki belirtilere ek olarak kan basıncının anormal derecede düşmesi ve kandaki laktik asit seviyesinin yükselmesi söz konusudur. Bu evrede organ yetmezliklerinin oluşumu kaçınılmaz bir hale gelir.
SEPSİS NEDENLERİ NELERDİR?
Sepsis oluşumunda birçok enfeksiyon türü rol oynayabilmektedir. Bunlardan en yaygınları idrar yolu enfeksiyonları, solunum yolu enfeksiyonları, zatürre, karın içi enfeksiyonlar, menenjit, yara ve yanıklar, menenjit ve deri enfeksiyonlarıdır. Özellikle yaşlı bireylerde sepsise yakalanma olasılığı çok daha yüksektir. Geçirilen cerrahi operasyonlar sonrasında vücutta oluşan yaralar, sepsisin risk faktörleri arasında yer alır. Bunların yanı sıra gereksiz antibiyotik kullanımı, antibiyotiklerin yarıda bırakılması gibi nedenlere bağlı olarak bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirmesi, enfeksiyonların kontrol altına alınmasının önünde engel teşkil ettiğinden sepsise yakalanma riskini arttırır. Bazı hastalıkların tedavisinde veya organ nakli gibi durumlarda vücudun nakledilen organı kabul etmesi amacıyla kullanılan immün sistemi baskılayıcı ilaçlar da bağışıklık sistemini zayıflattığından enfeksiyonların sepsise yol açmasını kolaylaştırmaktadır. 1 yaş altı çocuklar, hamile kadınlar, kronik hastalığı bulunan kişiler ve yaşlı bireyler sepsis açısından risk grubunda yer almakta olup bu bireylerin en küçük enfeksiyonları dahi önemseyerek derhal bir sağlık kuruluşuna başvurması ve gerekli tanı testlerini yaptırması gerekmektedir.
