Kelebek hastalığı (Lupus) ya da tam adıyla Sistemik Lupus Eritematozus vücutta pek çok organı birden tutan romatizmal bir hastalıktır. Yüzde kelebek tarzında kırmızı döküntüyle karakterize olduğundan halk arasında kelebek hastalığı olarak bilinir. Lupus hastalığı otoimmün olarak tabir edilen hastalıklardandır. Otoimmün hastalıklarda hastanın bağışıklık sistemi hatalı çalışarak kişinin kendi hücrelerini yabancı madde olarak algılar. Lupus hastalığında da vücutta önemli bir yapı taşı olan “kollajen” isimli maddeye bağışıklık sistemi saldırmaktadır.
KELEBEK HASTALIĞI NEDİR?
Kelebek hastalığı nadir görülen ve genetik bir kökeni olan bir deri hastalığıdır. Bu hastalık, derinin alt tabakalarındaki kolajen proteininin eksikliği veya düzensizliği nedeniyle ortaya çıkar. Kolajen, cildin sağlamlığını ve bütünlüğünü koruyan bir protein olarak görev yapar. Kelebek hastalığında ise bu önemli proteinin normal işlevi bozulmuş durumdadır, bu da cildin son derece hassas ve ayrılabilir hale gelmesine yol açar.
Hastalığın semptomları ciltte kabarcıklar, yaralar, soyulmalar ve bazen iç organlarda da sorunlara neden olabilir. Kelebek hastalığı, genellikle doğumdan sonraki ilk aylarda veya çocukluk döneminde başlar ve yaşam boyu devam edebilir. Hastalığın semptomların yönetimi ve yaşam kalitesini artırmak için tedavi seçenekleri mevcuttur.
KELEBEK HASTALIĞI NEDEN OLUŞUR?
Hastalığın nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Hastalığın oluşumunda genetik, çevresel faktörler ve hormonların rolü vardır. Stres, ultraviyole ışınlar, enfeksiyonlar ve bazı ilaçların hastalığı tetiklediği bilinmektedir. Kadın hormonlarından östrojen hastalığın oluşumunu artırır, testesteron azaltır. SLE de vücudun bağışıklık sisteminin kendi dokularına karşı reaksiyon oluşturması söz konusudur.
KELEBEK HASTALIĞI BELİRTİLERİ?
Lupus hastalığı, tüm vücudu etkileyebildiğinden çok farklı belirti ve bulgularla kendini gösterebilir. Özellikle hastalığın başlangıç aşamalarında eklem ağrısı ve genel hastalık belirtileri sıktır. Lupus hastalığında en sık görülen belirti ve bulgulardan bazıları;
Yorgunluk
Halsizlik
Özellikle burun ve yanaklarda görülen kelebek şeklindeki döküntü tipiktir. Fakat ciltte güneşe maruz kalan her alanda döküntü gelişir.
Cildin küçük damarları sıklıkla etkilenir ve vaskülit olarak adlandırılan iltihap gelişir. Tırnakların etrafında leke şeklinde bir cilt altı kanama vardır. Ayrıca, ağız mukozasında da iltihaplanma yapabilir.
Saçlarda bölgesel saç dökülmesi olabilir ve genellikle bu dökülen saçların yerine yenileri gelmez.
Parmak uçlarında soğukta ortaya çıkan beyaz ve mor renk değişiminin olduğu raynaud sendromu önemli bir bulgudur.
Hem büyük, hem de küçük eklemlerde artralji yani eklem ağrısı vardır. Ağrı özellikle sabahları daha belirgindir. Bazı hastalarda artrit yani eklem iltihabına bağlı şişme, kızarma ve ısı artışı da görülür.
Kaslarda ağrı ve iltihaplanma gelişir.
Böbrek tutulumu hastaların %70’inde görülür. Bu kişilerde idrarda kan ve protein tespit edilir. Dokularda sıvı tutulumuna bağlı ödem gelişir. Ağır vakalarda böbrek yetmezliğine kadar gidebilen böbrek iltihabı görülebilir.
Sinir sistemiyle ilişkili migren, epilepsi, denge problemleri gibi belirtiler ve psikolojik problemler vardır. Bazı hastalarda inme ortaya çıkabilir.
Sindirim sistemi tutulumu ve pankreatit nedeniyle sindirim problemleri sıktır.
Göğüs ağrısı gibi akciğer ya da kalp zarında iltihaplanma bulguları vardır. Akciğer zarları arasında sıvı birikimi ve iltihaplanma olduğunda nefesle artan bir göğüs ağrısı ortaya çıkar. Kalp zarı iltihaplanmasına ise perikardit denir ve lupusta sıktır.
Akciğer dokusunda iltihaplanma neticesinde zatürre gelişir.
Lenf nodları, dalak ve karaciğerde büyüme vardır.
Periton adı verilen karın zarı iltihaplandığı için karın ağrısı görülür.
