Son yıllarda besin alerjilerindeki artış, uzmanlar tarafından "son 10 yılın alerji salgını" olarak adlandırılıyor. Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Hikmet Tekin Nacaroğlu, anafilaksinin (alerjik şok) son 10 yılda 7 kat arttığını belirterek, durumun ciddiyetine dikkat çekiyor. Bu makalede, besin alerjilerinin nedenleri, artış sebepleri ve korunma yolları detaylı şekilde incelenecek.
Besin Alerjileri: Giderek Artan Bir Tehdit
Alerjik Reaksiyonların Artışı
Prof. Dr. Nacaroğlu, besin alerjilerinin artışına dikkat çekerek, açık alanlardaki beslenme ve açık büfe kullanımlarının kazara karşılaşma riskini artırdığını ifade ediyor. Alerjik reaksiyonların hem şiddetinin arttığını hem de daha kalıcı hale geldiğini belirtiyor.
Anafilaksi: En Ciddi Alerjik Reaksiyon
Anafilaksi, vücudun ilaç, besin veya arı gibi alerjenlere karşı anormal ve aşırı bir bağışıklık tepkisi olarak tanımlanıyor. Dudaklarda kızarıklık, ciltte kabarıklık, nefes almada güçlük, öksürük, hırıltı, kalbin hızlı çarpması ve tansiyon düşmesi gibi belirtilerle kendini gösterebilen bu durum, ölümle sonuçlanabilecek ciddi reaksiyonlara yol açabiliyor.
Anafilaksi ve Korunma Yolları
Adrenalin Otoenjektörlerinin Önemi
Anafilaktik şok durumlarında adrenalin otoenjektörlerinin hayati öneme sahip olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nacaroğlu, alerjisi olan kişilerin bu cihazı mutlaka yanında taşıması gerektiğini belirtiyor. Anafilaktik reaksiyonlar hızlı geliştiği için, sağlık kuruluşlarına ulaşma süresi yeterli olmayabiliyor.
Acil Durumda Yapılması Gerekenler
Adrenalin kaleminin bacağın kanlanmasının en iyi olduğu bölgeye hızlıca uygulanması ve 10 saniye boyunca beklenmesi gerekiyor. Bu acil müdahale, besin alerjisi, ilaç alerjisi veya arı sokması gibi durumlarda hayat kurtarıcı olabiliyor.
Besin Alerjilerinin Artış Sebepleri
İşlenmiş ve Genetiği Değiştirilmiş Gıdalar
İşlenmiş ve genetiği değiştirilmiş besinlerin kullanımı, besinler içinde tatlandırıcı ve koruyucu maddelerin varlığı, besin alerjilerinin artmasına yol açıyor. Aynı zamanda, sezaryen doğumlar ve antibiyotik kullanımı da bağırsaktaki iyi bakteri çeşitliliğini azaltarak alerjilere zemin hazırlıyor.
Deterjan Kalıntıları ve Alerjiler
Yeni yapılan çalışmalar, endüstriyel bulaşık makinelerinde yüksek konsantrasyonda kullanılan deterjanların tabak ve bardaklarda kalıntı bıraktığını ve bu kalıntıların besin alerjilerini tetikleyebileceğini gösteriyor. Evde de deterjan kullanımında dikkatli olunmalı ve yıkama sonrası su ile tekrar durulama yapılmalıdır.
Toplum Bilincinin Artırılması
Yer Fıstığı Alerjisi
Özellikle ABD ve İngiltere'de çok yaygın olan yer fıstığı alerjisi, anafilaktik şoka neden olabiliyor. Toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi ve alerjisi olan kişilerin dikkatli olması gerekiyor. Aynı bıçak veya tezgahın kullanımı bile şoka neden olabileceği için, çapraz bulaşma önlenmeli.
Besin Alerjilerinin Uzun Süreli Etkileri
Besin alerjilerinin çocuklarda uzun yıllar devam edebildiğini ve daha ciddi reaksiyonlara yol açabileceğini belirten Prof. Dr. Nacaroğlu, bağırsaktaki iyi bakterilere dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor. Sezaryen doğumlardan, gereksiz antibiyotik kullanımından ve katkılı ürün tüketiminden kaçınılması, besin alerjilerinin artmasının önüne geçebilir.
Alerjik Şok ve Ölümler
Alerjik şokun ölümle sonuçlanabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Nacaroğlu, adrenalin otoenjektörlerinin mutlaka taşınması gerektiğini bir kez daha hatırlatıyor. Alerjisi olan çocuklar, kazara maruz bırakılma riskine karşı korunmalı ve ebeveynler bu konuda bilinçlendirilmelidir.
Sonuç olarak, son 10 yılda besin alerjilerinin artması ve anafilaksinin ciddi bir tehdit oluşturması, toplumun bilinçlendirilmesi ve gerekli önlemlerin alınmasını zorunlu kılıyor. Besin alerjilerinin nedenleri, artış sebepleri ve korunma yolları hakkında bilgi sahibi olmak, bu sorunun üstesinden gelmek için atılacak ilk adımdır.
Sıkça Sorulan Sorular
Besin alerjisi nedir?
Besin alerjisi, vücudun belirli gıdalara karşı anormal bir bağışıklık tepkisi vermesidir. Bu durum, cilt döküntüleri, nefes darlığı ve hatta anafilaktik şok gibi ciddi reaksiyonlara yol açabilir.
Anafilaksi nasıl anlaşılır?
Anafilaksi, dudaklarda kızarıklık, ciltte kabarıklık, nefes almada güçlük, öksürük, hırıltı, kalp çarpıntısı ve tansiyon düşmesi gibi belirtilerle kendini gösterir. Hızlı müdahale gerektirir.
Adrenalin otoenjektörü nasıl kullanılır?
Adrenalin otoenjektörü, bacağın kanlanmasının en iyi olduğu bölgeye uygulanmalı ve 10 saniye boyunca beklenmelidir. Bu müdahale hayat kurtarıcı olabilir.
Besin alerjilerinin artış sebepleri nelerdir?
İşlenmiş gıdalar, genetiği değiştirilmiş besinler, antibiyotik kullanımı ve sezaryen doğumlar, besin alerjilerinin artmasına neden olan başlıca faktörlerdir.
Alerjik şokta yapılması gerekenler nelerdir?
Alerjik şok durumunda, acilen adrenalin otoenjektörü uygulanmalı ve en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Bu müdahale hayat kurtarıcıdır.
