ÖTV NEDİR?
Ötv açılımı Özel Tüketim Vergisi anlamına gelen ÖTV ne demek dediğimizde harcama vergisidir. Ürün veya mallar üzerinden devlete kesilen bir vergi türüdür. Avrupa Birliği’ne uygun şekilde Türkiye’de de kanunlarla sınırları belirlenmiş olan ÖTV’nin uygulanma amacı zararlı mal ya da maddelere uygulanarak kullanımını azaltmanın amaçlanmasıdır. Bu nedenle sosyal faydayı gözetmektedir.
ÖTV NELERDE VAR?
Binek otomobil, eşya taşımaya mahsus motorlu araç, motosiklet, uçak, helikopter, gemi, tekne ve yat gibi lüks taşıtlar
Sigara, puro, makaron, çiğnenebilir tütün ürünleri ve nargile tütünü gibi insan sağlığına zararlı tütün ürünleri
Alkollü ve alkolsüz içecekler
Doğal gaz, LPG, tiner, madeni yağlar ve bazyağ gibi çevreye zararlı akaryakıt ve yağ türevi ürünler
Beyaz eşya, kürk, altın veya gümüş kaplama çatal kaşık takımları, manikür-pedikür aletleri, kozmetik ürünleri, cep telefonu, televizyon, mikrofon, klima, elektrikli araç pilleri ve hayvansal maddelerden yapılan süs eşyaları
ÖTV toplamda 207 çeşit ürünü ve bin 500 mükellefi kapsıyor. Bu nedenle ÖTV hangi ürünlerde var sorusu yukarıdaki gibi pek çok örnekle cevaplanabiliyor.
ÖTV NEDEN ALINIR?
ÖTV’nin alınmasındaki en önemli neden sosyal fayda yaratmak olarak belirtiliyor.
Lüks ürünlere uygulanan ÖTV ile gelir dağılımındaki adaletsizliğin giderilmesi amaçlanıyor.
Zararlı maddelerin tüketimini kısıtlamak amacıyla, söz konusu maddeler yüksek oranda vergilendiriliyor.
ÖTV’nin alınmasındaki bir diğer neden de sınırlı kaynakların kullanımını azaltmak oluyor. Yüksek vergilendirmelerle bu kaynaklara olan talebin azalması hedefleniyor.
İthal edilen ürünlerden ÖTV almak dış ticaret dengesinin sağlanmasına yardımcı oluyor.
ARAÇLARDA ÖTV NASIL HESAPLANIR?
ÖTV matrahı x Aracın silindir hacmine göre belirlenen ÖTV oranı = Ödenmesi gereken ÖTV tutarı
Yukarıdaki tabloya göre hesaplama yapıldığında, ÖTV matrahı 140 bin TL olan bir araç için ÖTV oranı yüzde 50 oluyor. Buna göre ÖTV tutarı 70 bin TL olarak hesaplanıyor. 140 bin TL matrah bedelinin 70 bin TL ÖTV tutarı ile toplanması sonucunda aracın ÖTV dahil tutarı ortaya çıkıyor. Bu durumda söz konusu örnekteki aracın fiyatı 210 bin TL oluyor. ÖTV oranları belirli aralıklarla değiştiği için aracın ortaya çıkan toplam fiyatı da sıklıkla değişkenlik gösteriyor.
ÖTV ÖDEMESİ NASIL YAPILIR?
Özel Tüketim Vergisi ödemeleri vergi dairelerinin anlaşmış olduğu bankalar aracılığıyla yapılıyor. Anlaşmalı bankaların internet şubeleri üzerinden de Özel Tüketim Vergisi ödemeleri kolayca gerçekleştirilebiliyor. Ödemeni hızlıca yapmak için internet bankacılığı hesabındaki “Ödemeler” kısmına tıklamalısın. Burada karşına çıkan “Özel Tüketim Vergisi Ödemesi” ya da “Diğer Vergiler” butonlarına tıklayarak ÖTV ödemeni yapabilirsin. İnternet Vergi Dairesi üzerinden de T.C. kimlik numaran ya da belge numaranla ödemeni gerçekleştirebilirsin.
ÖTV NASIL BEYAN EDİLİR?
ÖTV beyannamelerinin elektronik ortamda gönderilmesi zorunlu tutuluyor. Bu nedenle ÖTV beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığına (GİB) ait İnternet Vergi Dairesi (IVD) üzerinden e-beyanname şeklinde gönderilmesi gerekiyor. Ancak bu uygulamaya sadece 2A numaralı olarak geçen beyannameler tabi tutuluyor. 2B numaralı ÖTV beyannamelerinin ise vergi dairesine bizzat verilmesi gerekiyor.
ÖTV FATURADA NASIL GÖSTERİLİR?
ÖTV’nin faturada gösterilmesi için öncelikle toplam hesabın yapılması gerekiyor. Örneğin; Temmuz 2023 itibarıyla matrahı 100 bin TL olan bir ürünün ÖTV oranı yüzde 45 (45 bin TL), KDV oranı da yüzde 20 (20 bin TL.). Buna göre ürünün toplam fiyatı, 165 bin TL olarak hesaplanıyor. ÖTV, muhasebe kaydında “360 Ödenecek Vergi ve Fonlar” adıyla gösteriliyor. Muhasebe kaydı ise şu şekilde alınıyor:
102 Bankalar = 165 bin TL
600 Yurt İçi Satışlar = 100 bin TL
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar = 45 bin TL
391 Hesaplanan KDV = 20 bin TL
ÖTV GİDER YAZILABİLİR Mİ?
İş için satın alınan sıfır araçların ÖTV’si maliyete eklenebiliyor ve şirket masrafı olarak gösterilebiliyor. 2023 yılı itibarıyla ÖTV tutarının en fazla 440 lirası gider olarak yazdırılabiliyor.
ÖTV MUAFİYETİ NASIL SAĞLANIR?
2018’de yürürlüğe giren bir yasa ile sağlık raporunda yüzde 90 ve üzerinde engel oranı olduğu belirtilen bireyler sıfır araç alımlarında Özel Tüketim Vergisi ödemelerinden muaf tutuluyor. Aracı kullanacak olan engelli bireylerin H sınıfı bir ehliyete sahip olması gerekiyor. Kişinin aracı kullanması mümkün değilse, üçüncü dereceye kadar yakınları B sınıfı bir ehliyet alarak engelli bireye ait aracı kullanabiliyor.
KİMLER ÖTV ÖDEMEKLE YÜKÜMLÜDÜR?
ÖTV Kanununa ekli (I), (III) ve (IV) sayılı listelerdeki mallar ile (II) sayılı listedeki mallardan kayıt ve tescile tabi olmayanları imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler, (II) sayılı listedeki mallardan, kayıt ve tescile tabi olanlar için; motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak üzere ithal edenler veya müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler.
