Türkiye 6 Şubat 2023 tarihinde Asrın Felaketi ile sarsıldı. Kahramanmaraş merkezli 7,6 ve 7,7 şiddetindeki depremler, 11 ilde büyük yıkıma neden oldu. Depremin vurduğu illerden bir tanesi de Gaziantep oldu. Nurdağı ve İslahiye’de büyük yıkım yaşanırken, 4 bin 129 adet yıkık, bin 990 adet acil yıktırılacak ve 14 bin 102’si ağır hasarlı olmak üzere toplam 20 bin 221 bina hasar gördü.
Gaziantep Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü Hakan Şimşek, www.referansgazetesi.com.tr’ye özel açıklamalarda bulundu. Şimşek, “6 Şubat Kahramanmaraş depremleri Gaziantep merkez ve ilçeleri Nurdağı ile İslahiye başta olmak üzere 11 ilde büyük yıkıma neden oldu. Binlerce insanın hayatını kaybettiği ve yaralandığı depremde aynı zamanda binlerce de hasarlı yapılar ortaya çıktı. Depremden derinden etkilenen Gaziantep’te bir taraftan hasarlı binaların yıkımları diğer taraftan deprem konutlarının inşaatı devam ediyor. Bugüne kadar 18 bin 672 yapının yıkımının ve enkaz kaldırma çalışmalarının tamamlandığı şehirde genelinde 75 bina ağır hasarlı hasar durumundan orta hasarlı hasar durumuna, merkez ilçelerimiz dışındaki diğer ilçelerde toplam 114 bina ağır hasarlı hasar durumundan orta hasarlı hasar duruma geçti. İtiraz hasar tespiti sonucu merkez ilçelerde bin 141 bina orta hasarlı hasar durumundan az hasarlı hasar durumuna geçti. Yine merkez ilçeler dışındaki diğer ilçelerde ise toplam 688 bina orta hasarlı hasar durumundan az hasarlı hasar durumuna geçti.”
25 BİN 190 KONUTUN İNŞAATI SÜRÜYOR
22 bin 63’ü TOKİ deprem konutları ve 3 bin 127 (YİGM kırsal deprem konutları) olmak üzere 25 bin 190 konutun inşaatının sürdüğü Gaziantep’te il ve ilçe merkezlerinde 5 bin 139, kırsalda ise 508 konut hak sahiplerine teslim edildi. Ayrıca toplam 13 bin 96 kişi Yerinde Dönüşüm Projesinden faydalanmak için başvuru da bulundu. 957 ruhsat ve inşaat izin belgesi verilirken, yapılan sözleşme sayısı ise 886 oldu. Toplamda ödeme yapılan miktar ise 549 milyon 715 bin TL olarak kayda geçti.
YIKIM VE ENKAZ KALDIRMA ÇALIŞMALARI SÜRÜYOR
Gaziantep’te 18 bin 672 yapının yıkımının tamamlandığını ve enkazlarının kaldırıldığını ifade eden Şimşek, ‘’İlimiz Şehitkâmil ve Şahinbey ilçelerinde (köyler dâhil) 415 ağır hasarlı yapının yıkım ve enkaz kaldırma çalışmaları devam ediyor. Bu yapılarımızın bazıları dar sokak içerisinde kalan, bazıları bitişik nizam olan özel yıkım teknikleri gerektiren yapılar olması hasebiyle ayrı olarak ihale edilmiş ve farklı çalışma teknikleri ile yıkımları devam ediyor. Şehir merkezinde terkedilmiş ve kapısı penceresi soyulmuş olarak gördüğümüz 4 kat üzeri yapıların tamamı orta hasar tespiti olan yapılar olmakla beraber bu yapıların da yıkım ve ihale süreçleri mevzuat çerçevesinde ilgili birimlerce (YIKOB) başlatıldı. 26 bin 40 adet yıkık, acil yıktırılacak, ağır hasarlı ve orta hasarlı olarak tespiti yapıldı’’ ifadelerini kullandı.
2 BİN 222 DAVA AÇILDI
Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü hukuk birimine, binasının yıkılmasını istemeyen vatandaşlarca intikal etmiş olan mevcut 2 bin 222 davanın açıldığını hatırlatan Şimşek 6 Şubat 2023 tarihli depremlerde orta ve üzeri hasar alan konut, ahırlı konut ve işyeri kullanımlarına ilişkin yapıların maliklerinin Yerinde Dönüşüm Projesi kapsamında hibe ve kredi desteğinden faydalandığının altını çizdi.
YERİNDE DÖNÜŞÜME İLGİ BÜYÜK
Şimşek, ‘’Toplam Yerinde Dönüşüm başvuru yapan kişi sayısı 13 bin 96 iken toplam konut başvuru sayısı ise 10 bin 759 oldu. Toplam ticaret başvurusu bin 384, toplam ahırlı konut başvuru sayısı 953 oldu. Vatandaşlarımız halen bu kredilerden faydalanabilir. 6 Şubat 2023 cereyan eden Kahramanmaraş merkezli depremler dolayısıyla yapıları orta ve üzeri hasarlı olarak tespit edilen vatandaşlarımız başvurularını E devlet üzerinden veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğümüzden gerçekleştirebilir. Ayrıca tüzel kişiler de proje kapsamında hibe ve kredi desteği başvurusunda bulunabiliyor’’ şeklinde konuştu.
25 BİN KONUTUN İNŞASI SÜRÜYOR
22 bin 63 TOKİ deprem konutları ve 3 bin 127(YİGM kırsal deprem konutları) deprem konutu olmak 25 bin 190 konutun inşaatının sürdüğünü vurgulayan İl Müdürü Şimşek, il ve ilçe merkezlerinde 5 bin 139, kırsalda ise 508 konut hak sahiplerine teslim edildiğini belirtti. ‘’TOKİ tarafından teslim için bildirilen konut sayısı: 12 bin 282 YİGM tarafından teslim için bildirilen konut sayısı; yükleniciye iletilen 66 köy 3 bin 127 konut, aktif çalışılan 2 bin 862, çalışması tamamlanan ise 788’’ açıklamasını yaptı.
İŞLEVSİZ HALE GELEN YAPILAR İMAR PLANINA GÖRE KAMULAŞTIRILMALI
Hak sahipliği belgesinin yıkılan, ciddi hasar gören veya afetlerden etkilenebilecek olan binaların mülkiyet durumunu ve ilişkilerini resmi olarak ispatlayan, güvence altına alan ve afetzedelere binaların yeniden inşasında destek sağlayan bir belge olduğuna dikkat çeken Şimşek, afet sırasında yıkılan, yanan veya başka bir şekilde ağır hasar gören ve işlevsiz hale gelen yapıların imar planlarına göre kamulaştırılması gerektiğini kaydetti.
HAK SAHİPLİĞİ BEGESİ ALMANIN ŞARTLARI VAR
Şimşek, ‘’Zorunlu olarak kamulaştırılan bu yapıların tamamen yıkılması söz konusu olur. Bu durumda hak sahipliği olan yurttaşlar, kendilerine ait yapılar bu tür bir durumla karşılaştığında birtakım desteklerden yararlanır. Hak sahipliği olan yurttaşlar, kendilerine ait olup da zorunlu olarak kamulaştırılmış yapılarının olduğu arazide yeniden bir konut inşa edebilmek adına kredi desteğinden yararlanır. Tabii ki hak sahipliği belgesi almak için birtakım prosedürler söz konusu’’ dedi.
‘AFAD hak sahipliği belgesine sahip olmak için karşılanması gereken birtakım kriterler var’ diyen Şimşek, ‘’Bununla ilgili olarak AFAD hak sahipliği belgesi tescil edilebilecek kişiler şu şekilde sıralanır: kendilerine ait konut, iş yeri veya ahırları ağır-yıkık derecesinde veya orta derecede hasara uğrayan kişiler. Afet öncesinde veya afetin gerçekleştiği tarihte ebeveynlerinin mülkiyetindeki konutlarda oturanlar. Sahibi ya da ortağı oldukları konutlar ve iş yerleri afet sonucunda hasara uğrayanlar. Hak sahiplerine yeniden inşa taahhüdü sağlanarak istimlak edilen yapıların sahipleri’’ ifadelerine yer verdi.
YASAL ZORUNLULUK VAR
Gaziantep Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürü Hakan Şimşek, konuşmasını şöyle sürdürdü: ‘’AFAD tarafından tescil edilen Hak Sahipliği Belgesine sahip olmak için yerine getirilmesi gereken birtakım yasal zorunluluklar şu şekildedir; yönetmeliklerce belirtilen yasal süre içerisinde talep taahhütnamesi verilmesi ve borçlandırma işleminin yapılması. Söz konusu yapının mülkiyetine sahip olunması. Kiracı veya misafir durumunda olanlar hak sahibi olamazlar. Mülkiyet sahibi olan kişinin gerçek kişi olması. Vakıf ve dernek gibi tüzel kişilikler hak sahibi olamazlar. Söz konusu mülkün belge talebinde bulunan şahsa ait bir arazide ve inşaat ruhsatlı olarak inşa edilmiş olması. Belge talebinde bulunan vatandaşın DASK poliçesine sahip olması. Sahip olunan yapının imar planı gereğince sakıncalı olarak tanımlanan bir bölgede yer almaması, yapının ruhsat sahibi olması.’’
DETAYLARI ANLATTI
Hak sahipliği belgesi nasıl alınır sorusunu cevaplayan Şimşek, ‘’Hak sahipliği başvurusu için söz konusu yapının yer aldığı afet bölgesindeki mahalle veya köy muhtarlığında o bölge ile yetkili en büyük mülki amirlik tarafından ilanlar verilir. Bu ilanlar neticesinde hak sahipliği başvurusu yapan mülk sahibinin gerekli prosedürleri yerine getirmesi gerekir. İlanda belirtilen süre zarfında söz konusu mülke ve mülk sahibine ilişkin evrakların ve dilekçelerin, mücavir alan sınırları içerisinde belediyelere, mücavir alan sınırları dışında ise valiliklere teslim edilerek müracaat edilmesi gerekir. Hak sahiplerinin tespiti için 7269 Sayılı Kanun gereğince bir komisyon kurulur. Mahalli Hak Sahipliği İnceleme Komisyonu olarak adlandırılan bu heyet, Afet Sebebiyle Hak Sahibi Olanların Tespiti Hakkındaki Yönetmelik uyarınca, mülki amir veya mülki amir tarafından görevlendirilen memur başkanlığında gerekli çalışmaları yürütür ve hak sahiplerini tespit eder’’ vurgusu yaptı.
İSTİNAF SÜRECİ DEVAM EDİYOR
İl genelinde ağır hasarlı tespitli bin 229 yapıya açılan davadan 756’sının bilirkişinin daha düşük hasar durumuna karar verdiğini ve bunların 117’sinin istinafta onaylandığını sözlerine ekleyen Şimşek, ‘’639 kararın istinaf süreci devam ediyor. İl genelinde Orta Hasar tespitli 915 yapıya açılan davadan 188 tanesinde bilirkişi daha düşük hasar durumuna (Az/Hasarsız) karar vermiş olup istinaf süreçleri devam ediyor. 224 bina ağır hasardan orta hasara, 517 bina ağır hasardan az hasara ve 187 bina orta hasardan az hasara geçti’’ dedi.
BİNALARIN HASAR DURUMU DEĞİŞTİ
Şimşek, ‘’İl genelinde itiraz hasar tespit çalışmaları sonucunda; merkez ilçelerde 75 bina ağır hasarlı hasar durumundan orta hasarlı hasar durumuna geçti. Merkez ilçelerimiz dışındaki diğer ilçelerimizde toplam 114 bina tane bina ağır hasarlı hasar durumundan orta hasarlı hasar durumuna geçti. İtiraz hasar tespiti sonucu merkez ilçelerimizde bin 141 bina orta hasarlı hasar durumundan az hasarlı hasar durumuna geçti. Merkez ilçelerimiz dışındaki diğer ilçelerimizde toplam 688 bina orta hasarlı hasar durumundan az hasarlı hasar durumuna geçti. Bakanlığımız dava takip sistemindeki verilere göre; mahkeme sonucu ağır hasarlı hasar durumundan orta hasarlı hasar durumuna geçen merkez ilçedeki toplam bina sayısı 44’tür. Merkez ilçelerimiz dışındaki diğer ilçelerimizde ise bu sayı 128’’ tespitini yaptı.
289 BİN 325 TAŞINMAZIN HASAR TESPİTİ YAPILDI
Gaziantep ili ve ilçelerinde depremden hemen sonra toplam 289 bin 325 taşınmazın hasar tespit çalışmalarının Gaziantep Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü ile Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinesinde yapıldığını aktaran Şimşek, ‘’Gaziantep ili ve ilçelerinde 4 bin 129 adet yıkık ve bin 990 adet acil yıktırılacak yapının enkaz kaldırma ihaleleri ilgili Kaymakamlıklarca ve müdürlüğümüz koordinesinde yapılıp işlemleri tamamlandı. Gaziantep ili ve ilçelerinde 14 bin 102 ağır hasarlı yapının ihaleleri ilgili Kaymakamlıklarca ve müdürlüğümüz koordinesinde yapılıp enkaz kaldırma işlemleri tamamlandı. Depremde evleri hasar gören hak sahipleri için Gaziantep ili kırsalında toplan 8 etaptan oluşan, 4 bin 707 betonarme konutun ihalesi YİGM tarafından yapılmış olup; müdürlüğümüzce işlerin takibi ve denetimleri yapılıyor. Depremde evleri hasar gören hak sahipleri için Gaziantep ili kırsalında toplan 8 etaptan oluşan, 507 hafif çelik konutun ihalesi Müdürlüğümüz ve YİGM tarafından yapılmış olup; işlerin takibi ve denetimleri yapılıyor’’ diye konuştu.
VATANDAŞLARIMIZ HİBE VE KREDİ DESTEKLERİNDEN FAYDALANABİLİR
İl Müdürü Şimşek, ‘’Yıkılan taşınmazın bulunduğu parselde zemin durumu ya da imar mevzuatı ve yürürlükteki imar planları dolayısıyla depremden önceki şartlarla yapı yapılması mümkün değil ise durumun ilgili idaresince belgelendirilmesi kaydıyla. Hak sahiplerine ait başka bir parselde ruhsatlandırmak/inşaat izin belgesi almak şartıyla Yerinde Dönüşüm Projesi kapsamında uygulama yapılabilir ve vatandaşlarımız hibe ve kredi desteklerinden faydalanabilir’’ dedi.
