Gaziantep’in Şehitkamil ilçesindeki Münifpaşa Ortaokulu’nda yaşanan olayda, 5. sınıf öğrencisi Muhammed Fatih İsmail, teneffüs arasında yemek yerken boğulma tehlikesi geçirdi. Ağzına aldığı lokma soluk borusuna takılan öğrenci, nefes alamayarak panikledi. Durumu fark eden arkadaşları ve öğretmenleri, hemen yardıma koştular.
OKUL MÜDÜRÜ HEİMLİCH MANEVRASI UYGULADI
Öğrencinin hayati tehlikesi olduğunu anlayan okul müdürü Cengiz Temiz, hızlı bir şekilde Heimlich manevrası adı verilen ilk yardım yöntemini uyguladı. Bu yöntemle, öğrencinin soluk borusunu tıkayan lokmayı çıkarmayı başardı. Böylece, öğrenci ölümden döndü. Okul müdürü Temiz, öğrenciyi sakinleştirerek, sağlık durumunu kontrol etti. Olayın ardından herkes rahat bir nefes verdi. Okul müdürünün Heimlich manevrası müdahalesi ise okuldaki güvenlik kameralarına saniye saniye yansıdı.
Heimlich Manevrası Nedir?
Heimlich manevrası, 1974 yılında Henry Heimlich tarafından geliştirilen ve boğaza kaçan yabancı cisimlerin çıkarılmasını sağlayan bir ilk yardım tekniğidir. Bu döneme kadar yalnızca sırt vuruşları ile yapılan boğulma ilk yardımı, Heimlich manevrasının bilinci açık hastalarda daha etkili sonuç verdiğinin görülmesi ile sırt ve karın darbelerinin kombinasyonu şeklinde gerçekleştirilmeye başlanmıştır. Nefes borusuna veya boğaza yabancı bir nesnenin kaçarak yerleşmesi, müdahale edilmediği takdirde hava akışının engellenmesi ve boğulma ile sonuçlanır. Hem bebek ve çocuklarda hem de yetişkinlerde bu durum, herhangi bir anda gerçekleşebilir. Yetişkinlerde yaygın olarak bir parça yiyeceğin solunum yoluna kaçması ile, çocuklarda ise hem beslenme hem de oyuncak gibi besin dışı bir parçanın ağza alınması ile boğulma gelişebilir. Özellikle de 3 yaşın altındaki çocuklarda ele geçen her türlü nesnenin ağza götürülmesi davranışı yaygın olduğundan boğaza yabancı madde kaçması önemli bir olasılık dahilindedir. Beyne giden oksijenin kesilmesine yol açan boğulmada ilk yardım için çok kısa bir zaman vardır ve mümkün olduğunca çabuk şekilde doğru müdahalenin uygulanması gerekir. Bu müdahalenin gecikmesi ile kandaki oksijen oranı düşmeye, beyne oksijen akışı kesildiğinden beyin hücrelerinde ölüm başlar ve halen müdahale edilmemesi halinde nihai ölüm gerçekleşir. Böyle bir duruma hazırlıklı olabilmek adına her birey, hayat kurtaran Heimlich manevrası hakkında bilgi edinmeli, gerektiğinde yakınındaki bir kişi için bu müdahaleyi yapabilecek durumda olmalıdır.
Heimlich Manevrası Nasıl Yapılır?
Boğulma sürecindeki kişinin kurtarılabilmesi için Heimlich manevrasının doğru zamanda ve doğru şekilde uygulanması çok önemlidir. Boğulma belirtileri gösteren kişi eğer şiddetli bir şekilde öksürebiliyorsa öncelikle öksürmeye devam etmelidir. Kişi boğuluyor, konuşamıyor, tepki veremiyor veya soluk alamıyorsa ilk yardım için öncelikle beş-beş yaklaşımının uygulanması önerilmektedir. Beş-beş yaklaşımı şu şekilde uygulanır:
Boğulmakta olan kişi bir yetişkinse hemen arka yan kısmında ayakta, çocuk ise diz çökerek durulur. Bir kol destek için kişinin göğsüne koyulurken kişi, üst vücudu yere paralel olacak şekilde belden bükülür. Sırtta kürek kemiklerinin arasında kalan kısma elin topuk kısmı ile 5 kez vuruş yapılır. Bu şekilde cisim çıkarılamıyorsa Heimlich manevrasına geçilir.
Heimlich manevrası için hastaya arkadan kollar dolanır, kişinin karın bölgesinde göğüs kemiğinin bittiği yer ile göbek deliğinin orta kısmına bir el yatay bir yumruk yapılarak koyulur. Diğer el ile ise yumruk kavranır. Hasta yere paralel şekilde eğik halde iken 5 kez, yumruk arkaya ve öne çevrilerek manevra yapılır. Bu manevra kişiyi kavrayıp yukarı doğru kaldırmaya çalışıyormuş gibi, hızlı ve yukarı yönde bir itme uygulayarak karna sert bir baskı yapılması şeklinde gerçekleştirilir.
Hamile veya obez bir kişiye Heimlich manevrası uygulanırken eller, normal bir manevraya oranla daha yukarıya ve en alttaki kaburgaların birleşme bölgesinin hemen üzerindeki bölgeye uygulanmalıdır.
Eğer tek bir kurtarıcı var ise ambulans çağrılmadan önce 5 kez sırt ve 5 kez karın darbesi uygulanmalı, sonra acil yardım hattı aranmalıdır. İkinci bir kurtarıcı kişi var ise sağlık ekibi derhal çağrılmalıdır.
Manevranın ardından cisim hala çıkmadıysa yabancı cisim çıkana dek 5 kez sırta vuruş ve 5 kez Heimlich manevrasına devam edilmelidir. Cisim çıkarılamazsa hastanın bilinci kapanacaktır. Böyle bir durumda hasta, yere sırt üstü yatırılarak temel yaşam desteğine başlanmalıdır. Standart yaşam desteği, sırt üstü uzanan bilinci kapalı hastaya arka arkaya göğüs kompresyonları ve suni solunum uygulanması şeklinde gerçekleştirilir.
