Devre kesici, borsada yaşanan aşırı dalgalanmalara karşı alınan bir önlem olarak tanımlanabilir. Devre kesici, borsada işlem gören hisse senetleri, endeksler veya vadeli işlem sözleşmeleri belirli bir oranda yükselir veya düşerse, işlemlerin geçici olarak durdurulması veya sınırlandırılması anlamına gelir. Devre kesici, piyasalarda panik satışlarını veya spekülatif alımları önlemek, yatırımcılara sakinleşmek ve bilgi edinmek için zaman tanımak, piyasa dengesini sağlamak ve sistemin işleyişini korumak amacıyla uygulanır.
Devre Kesici Ne Kadar Sürüyor?
Devre kesici uygulamasının süresi, borsanın kurallarına ve piyasanın durumuna göre değişebilir. Örneğin, Borsa İstanbul’da (BIST) devre kesici uygulaması, hisse senetleri için farklı, endeksler için farklı şekilde işler. Hisse senetleri için, fiyat değişim sınırları içinde işlem gören hisse senetlerinde, fiyat değişim sınırının yüzde 10’unu aşan bir oranda fiyat değişimi olursa, hisse senedinin işlemleri 15 dakika süreyle durdurulur. Fiyat değişim sınırları dışında işlem gören hisse senetlerinde ise, fiyat değişim sınırının yüzde 20’sini aşan bir oranda fiyat değişimi olursa, hisse senedinin işlemleri 15 dakika süreyle durdurulur. Endeksler için ise, BIST 100 endeksi, seans başlangıcından itibaren yüzde 5, yüzde 7, yüzde 10, yüzde 13, yüzde 15, yüzde 18 ve yüzde 20 oranlarında yükselir veya düşerse, işlemler sırasıyla 15, 15, 30, 30, 45, 45 ve 60 dakika süreyle durdurulur.
Devre Kesici Olursa Ne Olur?
Devre kesici uygulaması, piyasalarda yaşanan aşırı dalgalanmaları sınırlamak için tasarlanmış bir mekanizma olsa da, bazen ters etkiler de yaratabilir. Devre kesici uygulaması, işlemlerin durdurulması veya sınırlandırılması nedeniyle, piyasada likidite azalması, alıcı veya satıcı bulunamaması, fiyat farklarının artması, yatırımcıların psikolojisinin bozulması gibi olumsuz sonuçlara yol açabilir . Ayrıca, devre kesici uygulaması, piyasalarda gerçekçi olmayan fiyat oluşumlarını engelleyebilir, ancak piyasanın temel dinamiklerini değiştiremez. Dolayısıyla, devre kesici uygulaması sonrasında, piyasada aynı yönde veya daha şiddetli dalgalanmalar yaşanabilir .
Borsada Devre Kesici İyi Midir?
Devre kesici uygulamasının borsada iyi veya kötü olup olmadığı, uygulamanın amacına, kapsamına, süresine, etkinliğine ve yatırımcıların davranışlarına bağlı olarak değişebilir. Devre kesici uygulaması, piyasalarda aşırı dalgalanmaları önlemek, yatırımcılara zaman kazandırmak, piyasa dengesini sağlamak ve sistemin işleyişini korumak gibi olumlu yönleri vardır. Ancak, devre kesici uygulaması, piyasada likidite azalması, alıcı veya satıcı bulunamaması, fiyat farklarının artması, yatırımcıların psikolojisinin bozulması gibi olumsuz yönleri de vardır. Bu nedenle, devre kesici uygulamasının borsada iyi veya kötü olması, uygulamanın piyasaya uygun şekilde tasarlanması ve yatırımcıların rasyonel kararlar alması ile ilgilidir.
Sonuç olarak devre kesici, borsada yaşanan aşırı dalgalanmalara karşı alınan bir önlemdir. Devre kesici, borsada işlem gören hisse senetleri, endeksler veya vadeli işlem sözleşmeleri belirli bir oranda yükselir veya düşerse, işlemlerin geçici olarak durdurulması veya sınırlandırılması anlamına gelir. Devre kesici uygulamasının süresi, borsanın kurallarına ve piyasanın durumuna göre değişebilir. Devre kesici uygulaması, piyasalarda panik satışlarını veya spekülatif alımları önlemek, yatırımcılara sakinleşmek ve bilgi edinmek için zaman tanımak, piyasa dengesini sağlamak ve sistemin işleyişini korumak amacıyla uygulanır. Ancak, devre kesici uygulaması, bazen piyasada likidite azalması, alıcı veya satıcı bulunamaması, fiyat farklarının artması, yatırımcıların psikolojisinin bozulması gibi olumsuz sonuçlara da yol açabilir. Devre kesici uygulamasının borsada iyi veya kötü olması, uygulamanın piyasaya uygun şekilde tasarlanması ve yatırımcıların rasyonel kararlar alması ile ilgilidir.
