Gaziantep, Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği büyük kahramanlıkla Türkiye’nin gurur kaynağı olan bir şehir. Düşman işgaline karşı 2 yıl boyunca açlık, susuzluk ve yokluk içinde vatan sevgisiyle mücadele eden Gaziantepliler, kentin kurtuluşunun 102. yılını törenlerle kutluyor.
İNGİLİZ VE FRANSIZ İŞGALİNE TEPKİ
Gaziantep’in kurtuluş hikayesi, Mondros Mütarekesi’nin ardından başladı. Mütarekenin 7. maddesine dayanarak 15 Ocak 1919’da İngilizler tarafından işgal edilen Gaziantep, Eylül 1919’da Fransızlara devredildi. Fransız işgal kuvvetleri, aralarında Ermeni gönüllülerin de bulunduğu birliklerle 29 Ekim 1919’da şehre girdi. Bu işgal, 13. Kolordu Kumandanı Ahmet Cevdet Bey tarafından işgal kuvvetleri komutanına gönderilen bir telgraf ile şiddetle protesto edildi.
TÜRK BAYRAĞI İNDİRMEYE KALKAN FRANSIZ SUBAYI, ANTEP’İN KURTULUŞUNU BAŞLATTI
Antep’in kurtuluşunu tetikleyen olay ise 5 Kasım 1919’da yaşandı. Ermeni tercümanla birlikte şehre gelen bir Fransız subayı, Akyol Camisi’nde dalgalanan Türk bayrağını Türk polisine zorla indirtmek istedi. Bu sırada çıkan arbedede, Fransız subayı Türk polisini vurdu. Bu olay, Antep halkının sabrını taşırdı ve Cemiyet-i İslamiye öncülüğünde büyük bir miting düzenlendi. Mitingde, halk hem işgale karşı tepkisini gösterdi, hem de özgürlük mücadelesine hazır olduğunu ilan etti.
MUSTAFA KEMAL PAŞA’DAN DESTEK
Bu arada, Mustafa Kemal Paşa da 1 Aralık 1919’da Kazım Karabekir’e gönderdiği gizli bir telgraf ile Kilikya, Urfa, Maraş ve Antep’in işgaline ve Ermenilerin yaptığı katliamlara karşı mücadele edilmesini ve bunun halka duyurulmasını emretti. Böylece, Antep halkı, Mustafa Kemal Paşa’nın desteğini de arkasına alarak, düşmana karşı direnişe geçti.
ŞAHİN BEY’İN KAHRAMANLIĞI
Ocak 1920’de, şehir dışında ilk çatışmalar başladı. Fransızların Kilis ve Maraş’a giden birlikleri, Antepliler tarafından pusuya düşürülerek etkisiz hale getirildi. Kentin kurtuluşunda büyük rol oynayan Şahin Bey, Antep-Kilis yolunu kapatarak, Fransız garnizonunun Katma’daki tümeniyle bağlantısını kesti.
ŞEHİT KAMİL’İN HATIRASI
Kentte direnişi hızlandıran bir diğer olay da 21 Ocak 1920’de meydana geldi. Bugünkü İnönü Caddesi’nde, askeri fırın önünden 10 yaşındaki oğlu Mehmet Kamil ile geçen bir kadın, sarhoş iki Fransız askeri tarafından taciz edildi ve peçesi açılmak istendi. Bu sırada annesini korumak için Fransızlara taş atan küçük Mehmet Kamil, askerler tarafından süngülenerek şehit oldu. Bugün “Şehit Kamil” olarak anılan bu çocuğun ölümü, kentte büyük bir infiale yol açtı ve iş yerleri günlerce kapalı kaldı. Ayrıca, bölgedeki bazı illerde de Antep’e destek mitingleri yapıldı.
Antep’in kurtuluşunda çocukların da büyük bir katkısı oldu. Çocuklar, cephedeki büyüklerine mermi, su ve yemek taşıdılar. Haberleşmeyi sağlayan çocuklar, düşmanın telgraf hatlarını kesmek için direklere tırmandılar. Küçük yaşlarına rağmen büyük fedakarlıklar gösteren çocuklardan birçokları şehit veya gazi oldu.
AÇLIK VE YOKLUKLA MÜCADELE
Antepliler, düşmana karşı mücadele ederken, kent bir süre kuşatma altında kaldı. Bu nedenle, halk açlık ve yoklukla da savaşmak zorunda kaldı. Kentte yiyecek bulmak neredeyse imkansız hale geldi. Halk, ekmek yerine kepekli un, pirinç yerine arpa, yağ yerine katran, şeker yerine pekmez kullandı. Bazıları ise hayvan derisi, yaprak, ot ve toprak yedi. Ancak, bütün bu zorluklara rağmen, Antepliler vatan sevgisinden ödün vermedi ve direnişi sürdürdü.
KURTULUŞUN GELİŞİ
Antep’in kurtuluşu, 8 Şubat 1921’de imzalanan Ankara Antlaşması ile gerçekleşti. Bu antlaşma ile Fransızlar, Antep’i boşaltmayı kabul etti. 25 Aralık 1921’de ise, Fransız işgal kuvvetleri son birliklerini de şehirden çekti. Böylece, Antep, 2 yıl süren büyük bir mücadelenin ardından düşman işgalinden kurtuldu. Kurtuluşun ardından, Antep halkı büyük bir sevinç yaşadı ve şehirde bayram havası esti.
GAZİANTEP UNVANI
Antep’in kurtuluşu, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda da önemli bir rol oynadı. Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında büyük katkısı olan Antep, 8 Şubat 1921’de Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından “Gazi” unvanıyla onurlandırıldı. Böylece, Antep, Türkiye’nin “Gazi” unvanı alan ilk şehri oldu. Gaziantep, bugün de kahramanlık ruhunu yaşatmaya devam ediyor.
1921 yılındaki "Gazi" unvanından sonra, halkın Milli Mücadele'de gösterdiği takdire şayan hizmetlerinden dolayı TBMM tarafından, mücadeleden 87 yıl sonra 7 Şubat 2008'de çıkarılan 5734 sayılı kanunla Gaziantep'e "İstiklal Madalyası" verildi.
HABER MERKEZİ
